TCDN - Sáng 19/7, tại Cung Văn hoá Hữu nghị Việt - Xô (Hà Nội), Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đã tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc Liên minh Hợp tác xã Việt Nam lần thứ V, nhiệm kỳ 2016 - 2020. Dự Đại hội có đồng chí Nguyễn Thiện Nhân - Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Ủy ban Trung ương mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Đồng chí Nguyễn Sinh Hùng - nguyên Chủ tịch Quốc hội. Chiều cùng ngày, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có bài phát biểu chỉ đạo.

Tham dự Đại hội còn có đại diện Ban tổ chức Trung ương, Văn phòng Trung ương Đảng, Ban kinh tế Trung ương, đại diện các Bộ ngành và đoàn thể Trung ương cùng 546 đại biểu chính thức đến từ các ban, đơn vị trực thuộc Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, 63 Liên minh Hợp tác xã các tỉnh, thành phố và đại biểu các hợp tác xã cả nước.
Phát biểu khai mạc Đại hội, đồng chí Võ Kim Cự - Bí thư Đảng Đoàn, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho biết, với chủ đề “Đoàn kết - Đổi mới - Hội nhập - Phát triển bền vững”, Đại hội V Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sẽ tập trung đánh giá kết quả, chỉ ra những tồn tại của kinh tế hợp tác, hợp tác xã và hoạt động của Liên minh hợp tác xã các cấp trong nhiệm kỳ IV (2010 - 2015), đồng thời xác định mục tiêu, giải pháp quan trọng cải cách tổ chức Liên minh Hợp tác xã và đẩy mạnh phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã trong thời kỳ hội nhập, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII. Bên cạnh đó, Đại hội tiến hành bầu Ban chấp hành Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các cơ quan lãnh đạo cao nhất của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam nhiệm kỳ V (2016 - 2020).
Báo cáo tại Đại hội, đồng chí Nguyễn Đắc Thắng - Phó Chủ tịch thường trực Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho biết, trong 5 năm qua khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã trong cả nước đã có những chuyển biến tích cực; từng bước đổi mới về tổ chức và hoạt động, thích ứng ngày càng tốt hơn với cơ chế thị trường; khẳng định rõ hơn vai trò, vị trí của hợp tác xã trong nền kinh tế, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị cơ sở và đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong 5 năm qua, cả nước đã có 5.000 hợp tác xã thành lập mới, cùng với 15 vạn tổ hợp tác, hoạt động trên các lĩnh vực, đóng góp của khu vực hợp tác xã vào GDP tăng khá, từ năm 2013 đạt 5,05%, năm 2014 đạt 5,15%. Tốc độ tăng trưởng của khu vực hợp tác xã liên tục gia tăng, năm 2012 đạt 2,75%, năm 2013 đạt 3,27%, năm 2014 đạt khoảng 3,3 - 3,5%.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được và các mục tiêu do Đại hội IV Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đề ra thì khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã vẫn còn những hạn chế, tồn tại cần khắc phục đó là: Còn trên 50% hợp tác xã ra đời trước Luật Hợp tác xã năm 2012 chưa chuyển đổi sang hợp tác xã kiểu mới. Một số hợp tác xã mới chỉ tổ chức đăng ký lại hợp tác xã, nhưng chưa thực sự quan tâm tổ chức lại hoạt động phù hợp với cơ chế thị trường và yêu cầu thiết thực của thành viên; Nhận thức của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương, hệ thống chính trị, cán bộ, đảng viên, nhân dân về kinh tế tập thể chưa đầy đủ, chưa thông suốt...
Về phương hướng, nhiệm vụ của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam trong nhiệm kỳ 2016 - 2020 cần hướng tới mục tiêu chung là phát triển bền vững kinh tế hợp tác, nòng cốt là hợp tác xã với nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng, nhân rộng các mô hình kinh tế hợp tác hiệu quả, tạo điều kiện cho kinh tế hộ, tổ hợp tác phát triển có hiệu quả trên các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ thương mại, góp phần hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ, đảm bảo hài hòa lợi ích các chủ thể tham gia. Về mục tiêu cụ thể, phấn đấu đến cuối năm 2020, 100% xã có hợp tác xã và khoảng 38.000 – 45.000 hợp tác xã; số liên hiệp hợp tác xã đạt từ 100 - 150 gắn với chuỗi giá trị sản phẩm phát triển bền vững; số tổ hợp tác có khoảng 250.000, trong đó 5% tổ hợp tác phát triển thành hợp tác xã; thu nhập bình quân của các thành viên, người lao động trong các hợp tác xã tăng gấp đôi so với năm 2015; đến hết năm 2017, 100% tỉnh, thành phố có Quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã với vốn điều lệ trên 20 - 100 tỷ đồng, tăng thêm trên 300 Quỹ tín dụng nhân dân...
Phát biểu tại Đại hội, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân - Chủ tịch Ủy ban Trung ương mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã chúc mừng và biểu dương những kết quả quan trọng mà khu vực kinh tế hợp tác, hợp tác xã và hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đã đạt được trong nhiệm kỳ qua. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được thì khu vực kinh tế hợp tác vẫn còn tồn tại một số hạn chế như vẫn còn trên 60% hợp tác xã chưa đăng ký chuyển đổi theo Luật Hợp tác xã năm 2012. Mặc dù với gần 30 triệu lao động tham gia vào kinh tế hợp tác, chiếm tới 55% lao động cả nước song kinh tế hợp tác mới chỉ đóng góp trên dưới 6% GDP cả nước. Bên cạnh đó, là việc đa số các hợp tác xã vẫn chưa coi việc tiêu thụ sản phẩm hay nâng cao thu nhập của các thành viên là nhiệm vụ, tiêu chí hàng đầu của hợp tác xã...
Nhằm khắc phục những hạn chế và để đạt được các mục tiêu mà Đại hội Liên minh Hợp tác xã Việt Nam lần thứ V đã đề ra, theo đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Liên minh Hợp tác xã các cấp cần thực hiện tốt một số giải pháp như: Tổ chức chương trình tuyên truyền sâu rộng về Luật Hợp tác xã 2012; Tích cực giới thiệu sâu rộng các điển hình hợp tác xã kiểu mới trong các lĩnh vực như nông nghiệp, vận tải... để nhân dân tự tin, chủ động liên kết hình thành các hợp tác xã kiểu mới; Liên minh Hợp tác xã các cấp cần triển khai quyết liệt các hoạt động tư vấn, tập huấn cho lực lượng lãnh đạo các hợp tác xã, tổ hợp tác hiện tại nhằm nâng cao trình độ quản lý của các hợp tác xã, tổ hợp tác đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế hợp tác trong điều kiện hiện nay...
Trần Hải
------------------------------------------
Phát biểu chỉ đạo đại hội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Liên minh Hợp tác xã (HTX) cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trong hệ thống chính trị để phát huy sức mạnh tổng hợp, dẫn dắt phong trào HTX thông qua 8 từ nói gọn là “Khuyến khích, Hỗ trợ, Học hỏi, Truyền bá”.
Thủ tướng cho rằng, lịch sử kinh tế HTX đã trải qua nhiều thăng trầm theo từng giai đoạn phát triển của đất nước.
Thời kỳ kháng chiến, phong trào HTX ở Miền Bắc đã phát triển đến đỉnh cao, góp phần vào công cuộc giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Tuy nhiên, mô hình HTX của thời kỳ chiến tranh, khi chuyển sang thời bình đã bộc lộ những bất cập nội tại, không theo nguyên tắc “tự nguyện, dân chủ và cùng có lợi" trong hoạt động HTX mà Bác Hồ đã chỉ dạy.
Cái giá phải trả là sự đổ vỡ tất yếu không thể tránh khỏi của hầu hết các HTX theo mô hình cũ. Sự thất bại đó còn để lại di chứng đến tận ngày nay, đó là sự hoài nghi, ngay cả với mô hình HTX được quy định tại Luật HTX 2012 theo đúng 7 nguyên tắc cơ bản như khuyến cáo của Liên minh HTX quốc tế và đã được chứng minh là mô hình đúng đắn, mang lại sức sống cho hàng triệu HTX.
Các mô hình này đã và đang hoạt động rất hiệu quả, tràn đầy sức sống ở nhiều nước khác, như ở Nhật Bản, các HTX nông nghiệp thu hút được 91% nông dân tự nguyện tham gia, tạo ra tổng sản phẩm khoảng 90 tỷ USD mỗi năm. Ở Đan Mạch, các HTX người tiêu dùng chiếm 36,4% thị trường bán lẻ. Ở New Zealand, các HTX nông nghiệp đảm đương 95% xuất khẩu sữa. Ở Pháp có 21.000 HTX hoạt động hiệu quả. Còn ở Mỹ, con số này là trên 30.000 HTX.
Còn trong nước, Thủ tướng nêu dẫn chứng về các HTX thành công điển hình như HTX bò sữa ở Sóc Trăng; HTX rau sạch ở Đà Lạt, HTX chăn nuôi gà, lợn ở Lào Cai, Liên hiệp HTX Saigon Co.op TPHCM... và hàng nghìn HTX sản xuất, thương mại, quỹ tín dụng nhân dân hoạt động hiệu quả.
Khẳng định trong nền kinh tế thị trường, nhiều mô hình HTX vẫn có thể thành công, Thủ tướng đặt vấn đề, làm sao để nhân rộng nhiều hơn nữa, nhanh hơn nữa các mô hình hiệu quả, thành công?
Thủ tướng khẳng định, bài học thực tiễn thành công trong nước và ở các nước phát triển trên thế giới đều chỉ ra rằng, liên kết giữa các hộ kinh doanh nhỏ lẻ để xây dựng HTX và trên cơ sở đó dần hình thành các liên hiệp HTX là con đường phù hợp nhất, hiệu quả nhất để cải thiện cuộc sống của hàng triệu hộ nông dân.

HTX kiểu mới là một thiết chế kinh tế tiến bộ và nhiệm vụ quan trọng nhất là phải tạo ra lợi ích, nâng cao lợi nhuận, thu nhập cho xã viên, Thủ tướng nêu rõ. HTX phải lấy lợi ích xã viên làm trung tâm. Mô hình mới cho HTX là phải do các HTX, các xã viên đưa ra từ thực tiễn hoạt động, chứ không phải do cấp trên tự đề ra.
“Tôi cho rằng nhân tố thành công của các mô hình HTX đều có một điểm chung, đó là vai trò của người lãnh đạo. Một lãnh đạo HTX thành công không chỉ cần có kiến thức, kỹ năng của một doanh nhân thực thụ, mà còn đòi hỏi phải có một trái tim cống hiến cho cộng đồng”, Thủ tướng chia sẻ.
Thủ tướng cho biết, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm, coi trọng phát triển kinh tế tập thể mà nòng cốt là kinh tế HTX.
Thời gian qua, nhiều chính sách, pháp luật về tổ chức và hoạt động của HTX được ban hành. Tuy nhiên, hoạt động của kinh tế hợp tác chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế, mô hình HTX kiểu mới thành công chưa nhiều. Phát triển HTX kiểu mới chưa trở thành phong trào sâu rộng trong toàn quốc. Nhìn chung, quy mô HTX còn nhỏ, tính liên kết còn hạn chế, năng lực nội tại thấp.
Nhân dịp này, Thủ tướng nêu một số định hướng cho sự hoạt động của Liên minh HTX thời gian tới.
Theo Thủ tướng, phải khai thác lợi thế, tiềm năng của mô hình HTX, đó là lợi thế về xã hội và lợi thế về số đông. Liên minh HTX cần phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trong hệ thống chính trị để phát huy sức mạnh tổng hợp, dẫn dắt phong trào HTX thông qua 8 từ nói gọn là “Khuyến khích, Hỗ trợ, Học hỏi, Truyền bá”. Nghĩa là tạo môi trường thuận lợi cho HTX hoạt động, phát huy tinh thần tự chủ, tinh thần kinh doanh, khởi nghiệp, sáng tạo của các HTX, các xã viên. Kịp thời tháo gỡ những khó khăn, cản trở sự phát triển của HTX phù hợp với cơ chế thị trường; hỗ trợ, nuôi dưỡng những mô hình thành công, kiên quyết không bao cấp cho sự yếu kém.
Các bộ, ngành, địa phương cần nhận thức đầy đủ hơn về vai trò của HTX trong phát triển kinh tế-xã hội và đoàn kết xây dựng cộng đồng, từ đó có sự quan tâm hơn trong việc xây dựng thể chế, chính sách để khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi phát triển kinh tế hợp tác, kể cả về vốn, thông tin, ứng dụng công nghệ và phát triển nguồn nhân lực. Cần xác định HTX có vị trí quan trọng trong chương trình phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn, nhất là trong tái cơ cấu nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới.
Mỗi HTX, mỗi xã viên cần nỗ lực học hỏi, liên kết và hợp tác, tìm hướng đi mới hiệu quả, phù hợp với bối cảnh mới. Cần xây dựng mối quan hệ gắn bó chặt chẽ giữa lợi ích của HTX, của ban chủ nhiệm HTX với lợi ích của xã viên. Ban chủ nhiệm HTX không những phải giành được sự tín nhiệm thật sự của xã viên, mà bản thân còn phải là những xã viên làm kinh tế giỏi.
Cần tổng kết đánh giá một cách thực chất phong trào HTX hằng năm để "Khuyến khích, Hỗ trợ, Học hỏi, Truyền bá" cho các HTX.
“Tôi đề nghị các đồng chí từ nay đến cuối năm nghiên cứu và đề xuất với Chính phủ một kế hoạch hành động để khuyến khích các mô hình kinh tế hợp tác hiệu quả”, Thủ tướng nói.
Trước đó, tại phiên họp chiều qua, 100% đại biểu đã thống nhất bầu vào Ban Chấp hành Liên minh HTX Việt Nam khóa V gồm 141 người. Ông Võ Kim Cự tiếp tục giữ chức Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam.