Thị trường bán lẻ Việt Nam: Tăng tiềm lực, chật vật cạnh tranh

19/04/2019, 09:53

TCDN -
Trong những năm gần đây, thị trường bán lẻ Việt Nam chứng kiến sự gia tăng tiềm lực, mở rộng thị phần của các tập đoàn đa quốc gia như Aeon, Lotte, Auchan, BigC... Điều này cho thấy tiềm năng thị trường là rất lớn...



Quy mô thị trường sẽ đạt 179 tỷ USD vào năm 2020

Theo Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương, thị trường bán lẻ Việt Nam phát triển khá mạnh trong những năm gần đây khi tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ xã hội có mức tăng trưởng nhanh. Giai đoạn 2011 - 2015 tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của Việt Nam có mức tăng 11,38%/năm, giai đoạn 2016 - 2018 tăng 10,55%/năm. Tốc độ tăng bình quân hằng năm của tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng giai đoạn từ nay đến năm 2020 ước khoảng 13%/năm, giai đoạn 2021 - 2025 là 14%/năm. Quy mô thị trường bán lẻ tăng nhanh từ 70 tỷ USD năm 2010 lên đến 158 tỷ USD năm 2016 và dự kiến là 179 tỷ USD vào năm 2020. Riêng năm 2018, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng ước tính đạt gần 4,4 triệu tỷ đồng, tăng 11,7% so với năm 2017, là mức tăng đột phá và cao nhất trong 5 năm trở lại đây.

Thị trường bán lẻ Việt Nam tăng mạnh với nhiều hình thức khác nhau, đặc biệt là hình thức bán lẻ hiện đại như các siêu thị, trung tâm mua sắm, trung tâm thương mại lớn. Hiện nay, cả nước có khoảng 800 siêu thị, trung tâm mua sắm và 150 trung tâm thương mại. Đến năm 2020, theo quy hoạch, cả nước sẽ có khoảng 1.200 - 1.500 siêu thị, 180 trung tâm thương mại, 157 trung tâm mua sắm. Tuy nhiên, thị phần bán lẻ hiện đại chỉ chiếm khoảng 25% tổng mức bán lẻ, thấp hơn so với các nước trong khu vực như Philippines là 33%, Thái Lan là 34%, Trung Quốc là 51%, Malaysia là 60% và Singapore lên đến 90%. Các siêu thị, trung tâm thương mại hầu hết tập trung tại các thành phố lớn, khu vực nội thành, khu vực nông thôn và ngoại thành còn bỏ ngỏ.

Theo ông Trần Anh Tuấn, quyền Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM, sức cầu trong nước hiện đang ở mức cao nhưng các nhà bán lẻ trong nước chưa tận dụng được. Ngược lại, các nhà bán lẻ ngoại xâm nhập vào rất lớn, hàng hóa nước ngoài tràn vào siêu thị như hàng Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan… Trong khi đó, hàng Việt Nam vẫn đang chật vật vào thị trường ngoại. Rõ ràng, sức cầu của nền kinh tế rất lớn, tạo nên “miếng mồi” béo bở cho các doanh nghiệp ngoại. Nếu các doanh nghiệp Việt không đáp ứng được sức cầu trên thị trường nội địa, nền kinh tế sẽ kém bền vững trong tương lai.

Bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước cho rằng, có thể thấy thị trường bán lẻ đã có sự phát triển mạnh mẽ do nền kinh tế được phục hồi và đang trên đà lấy lại tốc độ tăng trưởng cao. Số lượng doanh nghiệp tăng cao, ngành sản xuất phục hồi, kiều hối tăng, lãi suất cho vay giảm… là những nhân tố chính góp phần làm tăng thu nhập khả dụng của người dân. Kết quả là một làn sóng vốn trong nước và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tiếp tục đầu tư vào ngành bán lẻ Việt Nam trong thời gian qua. Có thể nhận thấy trên thị trường đã nổi lên một số nhà phân phối bán lẻ chủ yếu bao gồm cả doanh nghiệp trong nước và nước ngoài đang nắm giữ thị phần chủ yếu, cạnh tranh lẫn nhau và đi đầu trong những xu hướng bán lẻ mới. Các tập đoàn kinh doanh bán lẻ lớn của nước ngoài như Lotte, Central Group, Aeon, Circle K, K Mart, Auchan, Family Mart… đã liên tục đẩy mạnh chiến lược thâm nhập và mở rộng thị trường bán lẻ tại Việt Nam. Điều này cho thấy tiềm năng thị trường bán lẻ Việt Nam là rất lớn nhưng cuộc đua giành thị phần trong lĩnh vực này cũng ngày càng gay gắt.

Hiện thị trường bán lẻ Việt Nam còn nhiều hạn chế, bất cập, thiếu chiến lược tổng thể và toàn diện để đẩy mạnh phát triển thương mại trong nước một cách bền vững. Đồng thời, thiếu tính liên kết giữa các lực lượng tham gia thị trường, thiếu chiến lược phát triển kinh doanh, tính chuyên nghiệp không cao, năng lực tài chính hạn chế, thiếu các dịch vụ hậu mãi.
Hệ thống chuỗi siêu thị, cửa hàng bán lẻ thiếu tính chuyên nghiệp từ công nghệ quản trị chuỗi, tổ chức trưng bày hàng hóa, giá cả thiếu cạnh tranh, nguồn hàng chưa phong phú, đa dạng, mức độ kiểm soát chất lượng hàng hóa chưa đáp ứng được yêu cầu, mạng lưới chưa rộng khắp và chưa tương xứng với nhu cầu của khách hàng. Thói quen của người tiêu dùng cũng là thách thức lớn đối với các doanh nghiệp bán lẻ. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp bán lẻ trong nước còn gặp phải nhiều vướng mắc từ chính sách và thực thi chính sách của Nhà nước.

Phát huy lợi thế kết hợp với công nghệ hiện đại

Ông Vũ Vinh Phú, nguyên Chủ tịch Hội siêu thị Hà Nội nhận định, thị trường bán lẻ Việt Nam đến nay đã hội tụ nhiều nhà phân phối lớn trong và ngoài nước, song sự phát triển mới ở giai đoạn đầu, cơ hội còn rất nhiều cho các nhà đầu tư đến sau, nhất là các nhà bán lẻ có thương hiệu, có sự khác biệt và ứng dụng các công nghệ quản lý bán hàng đang phát triển nhanh trên thế giới.

Mặc dù kênh bán hàng truyền thống chiếm tới 75% tổng mức tiêu dùng xã hội, nhưng tốc độ tăng trưởng chỉ 1%/năm trong một vài năm gần đây, so với sự phát triển của 2 con số của kênh bán lẻ hiện đại cho thấy triển vọng phát triển của kênh thương mại hiện đại là rất sáng sủa. Vì vậy, các nhà bán lẻ trong nước cần nắm bắt công nghệ, tiếp thu nhanh và hiệu quả kinh nghiệm của các nước đi trước để nâng cao năng lực cạnh tranh của mình ngay ở thị trường nội địa. Những nhà bán lẻ Việt Nam có khá nhiều lợi thế so sánh với các nhà bán lẻ nước ngoài như tiềm lực mạng lưới sẵn có, am hiểu thói quen tiêu dùng của người Việt Nam… cần phát huy những lợi thế vốn có kết hợp với các công nghệ hiện đại của thế giới.

Giai đoạn 2018 - 2020 sẽ là giai đoạn tăng tốc cho các nhà bán lẻ ở thị trường nội địa. Đây cũng là thời điểm mà sự cạnh tranh sẽ quyết liệt hơn giữa các doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp nước ngoài, giữa các kênh bán hàng hiện đại và kênh bán hàng truyền thống; là giai đoạn của bán hàng đa kênh cả trực tiếp và bán hàng online; mô hình bán lẻ kiểu liên doanh và bách hóa tổng hợp đã không còn phù hợp, thay vào đó là mô hình shopping mall, vừa bán hàng vừa có các dịch vụ tổng hợp như vui chơi, ăn uống, làm đẹp...

Theo bà Lưu Bảo Vân, Giám đốc điều hành dự án Intage Việt Nam, ngành bán lẻ đang thay đổi và tăng trưởng không ngừng với trung bình 10%/năm. Câu chuyện của bán lẻ không chỉ dừng lại ở việc khách hàng mua mặt hàng nào, số lượng bao nhiêu, mà là cách họ đang mua như thế nào, điều gì của kênh bán hàng đó, nhà bán lẻ đó thực sự thu hút họ. Khách hàng không thể thay đổi nếu môi trường kinh doanh không có những đột phát để tạo điều kiện. Đột phá đó chính là do sự thâm nhập thị trường của ngày càng nhiều nhà bán lẻ từ khổng lồ đến nhỏ lẻ và song song đó là sự trỗi dậy của thương mại điện tử cùng mô hình bán lẻ đa kênh. Hơn ai hết, nhà đầu tư bán lẻ hiểu mình phải thay đổi, phải linh hoạt trong việc đáp ứng nguyện vọng của người tiêu dùng và có cách tiếp cận năng động để làm mới cơ cấu hoạt động và chăm sóc khách hàng lẫn nhóm người chưa phải khách hàng.


Thu Trang - Tạp chí TCDN số 4/2019
Bạn đang đọc bài viết Thị trường bán lẻ Việt Nam: Tăng tiềm lực, chật vật cạnh tranh tại chuyên mục Thị trường của Tạp chí Tài chính doanh nghiệp. Liên hệ cung cấp thông tin và gửi tin bài cộng tác:

email: [email protected], hotline: 086 508 6899

Bình luận